Төмөр замын асуудлаар ОХУ гарын үсэг зурлаа

НИЙГЭМ

Төмөр замаар дамжин өнгөрөх ачаа тээвэрлэх нөхцөлийн тухай Монгол Улсын Засгийн газар, Оросын Холбооны Улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт гарын үсэг зурлаа

Өнөөдөр замтээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ, ОХУ-ын Тээврийн сайд Дитрих Е.И. нар Төмөр замаар дамжин өнгөрөх ачаа тээвэрлэх нөхцөлийн тухай Монгол Улсын Засгийн газар, Оросын Холбооны Улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт гарын үсэг зурлаа.

Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалын 3.2.2.5.-д “Гадаад худалдааны дамжин өнгөрөх тээврийн нөхцөлөөс хэт хараат байдлыг бууруулж, далайд гарцгүй орны хувьд тээврийн салбарт хөрш орнуудтай хоёр болон гурван талын урт хугацааны, харилцан ашигтай хэлэлцээр байгуулна. Эскпортын бүтээгдэхүүнийг дэлхийн зах зээлд гаргах далайн боомтуудтай болох, боомт хүртэл тээвэрлэлтийг оновчтой зохион байгуулах, Монгол Улсын нутгаар дамжин өнгөрөх тээврийн эргэлтийг нэмэгдүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлнэ.” гэж заасан байдаг.

Далайд гарцгүй орны хувьд дээрх зорилтыг хэрэгжүүлэх яриа хэлэлцээг хөрш орнуудтай 2009 оноос эхлүүлэн идэвхитэй хийж ирсэн бөгөөд БНХАУ-ын Засгийн газартай 2014 онд “Төмөр замын дамжин өнгөрөх тээврийн хамтын ажиллагааны тухай” хэлэлцээрийг байгуулж, шинээр төмөр замын 4 боомт нээх, эдгээр хилийн боомтоор дамжуулан гуравдагч оронд бүтээгдэхүүнээ төмөр замаар дамжуулан экспортлох квот, тэдгээрт тээврийн хөнгөлөлттэй тариф зэрэг нөхцөлүүдийг тохирсон.

Харин Оросын Холбооны Улстай 9 жил яриа хэлэлцээ хийж, ийнхүү Монгол, Оросын нутгаар төмөр замын ачаа дамжуулан тээвэрлэх нөхцөлийн талаар тохирсон хэлэлцээрийг байгуулж байна.

Тус хэлэлцээр нь Талууд дотоодын ажиллагааг гүйцэлдүүлсэн тухай бичгээр үйлдсэн сүүлчийн мэдэгдлийг дипломат шугамаар хүлээн авсан өдрөөс хүчин төгөлдөр болох юм.

Хэлэлцээрийн төсөл найман зүйлтэй ба 25 жилийн хугацаанд хүчин төгөлдөр мөрдөгдөхөөр заасан бөгөөд дараах зорилтыг хангасан нөхцөлүүдийг тусгасан. Үүнд:

• хоёр улсын нутаг дэвсгэрээр төмөр замаар дамжин өнгөрөх ачаа тээвэрт тарифын уян хатан бодлого хэрэгжүүлэх;
• төмөр замын ачаа тээвэрт бусад чиглэлүүдтэй харьцуулахад өрсөлдөхүйц тарифын нөхцөлийг урт хугацаанд хангах;
• төмөр замаар тээвэрлэж буй ачааг улсын хилээр нэвтрүүлэх ажиллагааг хөнгөвчлөх нөхцөлийг бүрдүүлэх;
• хоёр улсын төмөр замын ачаа тээврийн өсөлтийг хөхиүлэн дэмжих;
• ачаа тээврийн өсөлтийн эрчим болон төмөр замын тээврийн суурь бүтцийн хөгжил харилцан уялдааг хангах;
• Монгол Улсын экспортлогчдод далайд саадгүй гарах нөхцөлийг бүрдүүлэх зэрэг болно.

Хэлэлцээрийн ач холбогдол:

1. Монгол Улсын экспортын бараа бүтээгдэхүүнийг ОХУ-аар дамжуулан гуравдагч зах зээлд гаргах тохиолдолд ОХУ-ын нутгаар дамжуулан тээвэрлэх төмөр замын тээвэрлэлтэд 25 жилийн хугацаанд тогтвортой тарифын хөнгөлөлт эдэлнэ.

/Монгол Улс ОХУ-аас дамжин өнгөрөх нүүрсний тээвэрт Нэгдсэн нэвтрэх тарифаас 66.4%, чингэлэг тээвэрт 52%-ийн хөнгөлөлт авч байна./

 “Оросын төмөр замууд” НХН-ээс 1 жилийн хугацаагаар олгож буй тарифын хөнгөлөлтийг 25 жилийн хугацаанд баталгаажуулах нь уул уурхайн олборлох, боловсруулах үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүнийг гуравдагч улсын зах зээлд гаргахад экспортын үнийн өрсөлдөх чадварыг хангах, уул уурхай, үйлдвэрлэлийн салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татаж урт хугацаанд тогтвортой үйл ажиллагаа явуулах таатай нөхцөлөөр хангагдаж буй хэрэг юм.

2. Дамжин өнгөрөх ачаа тээврийн чиглэлийн тарифын түвшинг бусад чиглэл дэх тарифын түвшин эрс өөрчлөгдсөн тохиолдолд тухайн тарифтай өрсөлдөхүйц байдлаар тохиролцох боломжтой.

Тухайлбал, Монгол Улсаас БНХАУ-аар дамжуулан тээвэрлэх ачаа тээврийн тарифын түвшин огцом өөрчлөгдөхөд ОХУ-аар дамжуулан тээвэрлэх тарифын түвшинг мөн бууруулах бололцоотой юм.  

           ТАЙЛБАР:

1. Одоогийн төмөр замын дамжин өнгөрөх ачаа тээврийн тариф тогтоодог аргачлал:

Монгол Улс болон Оросын Холбооны Улс төмөр замын дамжин өнгөрөх тээвэрлэлтдээ 2 орны нэгдэн орсон Төмөр замуудын хамтын ажиллагааны байгууллагаас 1951 онд баталсан “Нэгдсэн нэвтрэх тариф” /ННТ/-ыг мөрдлөг болгодог.

Энэхүү ННТ нь гишүүн орнуудын төмөр замаар дамжин өнгөрөх ачаа тээврийн суурь тарифыг тогтоодог баримт бичиг бөгөөд жил бүр хэлэлцэн шинэчлэн баталдаг онцлогтой. Тус ННТ-т дамжин өнгөрөх ачаа тээврийн тарифыг ачааны төрлөөр нь 3 бүлэгт хувааж, зайнаас хамааруулсан суурь тарифыг тогтоосон байдаг. Төмөр замуудын хамтын ажиллагааны байгууллагын гишүүн орнуудын төмөр замын байгууллагууд энэхүү суурь тарифт хөнгөлөлт үзүүлэх шийдвэрийг бие даан гаргах боломжтой байх бөгөөд уг шийдвэрийг практик дээр жил бүр шинэчлэн тогтоож байна.

Оросын Холбооны Улсын дамжин өнгөрөх тээвэрт тогтоосон тарифын бүтцийг тайлбарлахад дээрх ННТ-ын суурь тарифаас гадна Тусгаар Улсуудын Хамтын Нийгэмлэгийн гишүүн орнуудын төмөр замуудын олон улсын харилцаанд ачаа тээвэрлэх тарифын бодлого /ТУХНАТТБ/-ыг мөн мөрдлөг болгож, ННТ-ын суурь тарифаас илүү таатай нөхцөл, хөнгөлөлтийг олгодог байна. Монгол Улс энэхүү хэлэлцээрт хэдийгээр нэгдэн ороогүй ч тус хэлэлцээрээр ОХУ өөрийн нутгаар дамжин өнгөрч буй Монгол Улсын ачаа тээвэрт мөнхүү тодорхой хэмжээний хөнгөлөлт олгодог. Гэсэн ч тус хэлэлцээр нь жил тутам шинэчлэн батлагддаг.

2. ОХУ-аар Монгол Улсын дамжин өнгөрч буй нүүрс болон чингэлэг тээвэрлэлтэд олгож буй хөнгөлөлт:

Дамжин өнгөрөх нүүрсний тээвэрт ННТ-ын дагуу суурь тарифаас 32 хувиас багагүй хөнгөлөлт олгох үүрэгтэй бөгөөд “Оросын төмөр замууд” НХН-ийн Ерөнхий хорооноос тус ачаанд 2018 онд 58 хувийн хөнгөлөлт үзүүлэх шийдвэр гаргасан.

Хүснэгт №1. Төмөр замаар дамжин өнгөрөх нүүрсний тээвэрлэлтэд үзүүлэх хөнгөлөлт

Дамжин өнгөрөх чингэлэг тээвэрлэлтэд ННТ-ын суурь тарифаас зайнаас хамааруулсан буюу 75 хувин хөнгөлөлт эдлэх бөгөөд хэрэв хувийн эзэмшлийн тусгай зориулалтын тавцант вагоноор 57-71 вагоноор бүлэглэн нэг галт тэргэнд тээвэрлэхэд 20 футын чингэлэгийг 522 шв.франк, 40 футын чингэлэгийг 1044 шв.франкаар тус тус тээвэрлэж байна.

Хүснэгт №2. Төмөр замаар дамжин өнгөрөх чингэлэг тээвэрлэлтэд үзүүлэх хөнгөлөлт